Ortanca , Hydrangea Macrophylla , Hortensia , Hortensius , hydrangea , hortensja

Ortanca ,

 Hydrangea Macrophylla ,  Hortensia , Hortensius , hydrangea , hortensja ogrodowa , Гoртензия  кpупнoлистная 

Ortanca ; Japonya kökenli   bir ile üç metre arası uzayabilen  kışın yaprakları dökülen çalı gövdeli bir bitkidir . Orijinal ismi  Hydrangea Macrophylla dır . Halk arasında Hortensia , Hortensius , hydrangea , hortensja ogrodowa ,  Гoртензия  кpупнoлистная ,

****** ******
Ortanca hakkında her şey , Ortanca yetiştiriciliği ,

Bazı türleri : «  Beaute Vendomoise , Big Smile , Blue bonnet , Blue wave , Blue Bird , Endless summer  perpetual bloomer , forever pink , Veitchi , Sister theresa , Taube , Red star , Pia cüce ortanca , Nikko blue ve Liliciana   çeşitleridir .
Çiçekler Mavi , koyu mavi , kırmızı , beyaz , pembe  renklerinde dir .
1712 Kaempfer ve 1784 de Thunberg  doğa bilimciler tarafından Nagasaki den batıya  açılan kapı olmuştur . Daha sonraları doğa kaşifçiler   : Louis Antoine de Bougainville , Philibert Commerson 1789-1790'lar da Joseph Banks tarafından Çin'den İngiltere'nin Kew Bahçesine canlı fidanlar getirerek önem kazanmaya başlamıştır ve Linnean Society biyolojik ve botanik araştırma şirketi tarafından  Hydrangea Hortensis olarak adlandırıldı.
              Ortanca uzun yıllar Honshu adası  (Japonya Hondo da denilir : Tokya , Osaka , Hiroshima, Kyto Yokahama , Nara ve Nagoya şehirlerinin bulunduğu ada ) ve Cin’de bahçeleri süsledikten sonra 1790'lar dan itibaren Avrupa ve sonra bütün dünyaya yayılmıştır . Bitki 1 -2 metre uzayabilen çalı , yaprak döken odunsu bir bitkidir . Çiçek 10 cm ile 30 cm arası top şeklinde oluşan çiçekler bütünü halindedir. Yari gölge alanı seven bitki yaprakların yeşilliği ve çiçeği ile çok görkemli bir bitkidir.   Ortanca sonbaharda humuslu (bahçe toprağı) ve asit oranı yüksek (Ph4-5) yani  hayvansal veya bitkisel gübre ve de az miktarda kumlu toprağa birer metre ara ile ekilir . Ek olarak eklenecek Azot ile  yapraklanması ve çiçeklenmeyi kuvvetlendirebilirsiniz,   ayrıca fosfor ve potasyum da önerilir .

Puf Nokta : Mavi çiçek elde etmek istiyorsanız  asit oranı Ph4 toprağa vede sadece ilkbahar yağmur suları ile sulamanız gerekmektedir  . Alimunyum sulfat toprağa ekleyerek güzel bir Nikko Blue “Mavi ortanca” elde edebilirsiniz .

Orkide budama ve gençleştirme :  Uzun bir çiçeklenme dönemi sağlamak için  solmuş çiçekleri budamanız  gerekmektedir . Sonbahar kıştan korumak için son yaprakları ve çiçekleri bırakabilirsiniz . İlkbahar da bitki budanır  10 cm – 20 cm 30 cm veya 40 cm de budanır.   Saksıya almak istiyorsanız  bunu sonbaharda yapmalısınız .

Ortanca Hastalıklar ve sebepleri :

              Ortanca yaprakların sararması su eksikliğinden veya topraktaki demir ve veya magnezyum eksikliğinden meydana gelir yada toprağın aşırı kireçlendiğini ifade eder .
Puf Nokta : 200 litrelik bir bidona yarısı su ve yarsını çan ağacı kabuğu ile durdurup 1 gün bekletildikten sonra ortancaları sulayınız .
             Ortanca mantarlaşma ve yapraklarda beyazlar oluştuğunda halk dilinde külleme  , bitkinize kükürt yapmanız tavsiye edilir .
             Ortanca yeşil sapların kahve renge dönüşmesi  bitkinizi daha havadar bir yere almalısınız gerekmektedir  .
              Ortanca lekeli , pas lekesi gibi  hastalıklarda toprağından kaynaklı , toprağın humuslu havadar toprak olması gerekmektedir.
             Ortanca parazitleri beyaz bitler –tırtıl –böcekler   hortensia pulvinaire floconneuses (Fliccifera Pulvinaria) Bunlardan kurtulmak için 90° lik alkol ile (bira da olabilir) gövdeye ve yapraklara yapışan parazitleri silip atılmalıdır ; Sabunlu su ile de deneyebilirsiniz …. Beyaz yağ da etkilidir . Ek bilgi : Beyaz yağ nedir ? Soğuk baskı çörek otu yağdır ( Huile Blanche ?  Huile de graine de Pavot  pression froid )
            Ortanca bu parazitlerin çok olması durumunda  bitki sap ve yaprakları budanır ve oradan uzaklaştırılır  daha da baş edemiyorsanız bitkiyi yakılarak pulvinaire bitlerinden kurtulabilirsiniz . (Bitki ölüp ölmeyeceği denemek lazım . Kök kısmı yanmayacağından tekrar patlama olasılığı vardır. Ortanca'nızı çok seviyorsanız dipten budamak iyi olur . Ben şahsen çiçeğimi yakamam  )
           Ortanca yapraklarında yer yer kurumalar ve lekelenmeler de phytophtora ( fitoftora ) mantarının sebebidir . Bitki sanki su ihtiyacı var gibi görülür , halk arasında çözüm yoktur . Biyolojik şekilde çözümlenecek olsa Trichoderma harzianum ( Trisoderma harzianum mantarı) mikroskobik mantarı patolojik bir reaksiyon yaparak diğer zararlı mantarların gelişmesini engellemektedir . Bizim için fazla teknik .

               

           Ortanca yaprakları ve çiçekleri gıda sektöründe kullanılmaz toksiktir , ama baz çeşitler toksik değildir ve de ortanca'nın memleketi olan Japon'ya da her yıl kutlanan Buda doğum günü törenlerinde Japon çayı Amache (Amaş)  ortanca yaprakların ezilerek fermente sonucu yapılan  bir  çay dır .  Japonca'da   kelime   anlamı  Amache = şekerli  çay  anlamına   gelir dolayısıyla ortanca yaprakların fermente edilip     çay haline gelmesi  şekerden 450 kat daha şekerli olduğundan kaynaklıdır bunun sebebi içeriğinde tanen ve filodulsin bulunmaktadır (Tanin ve phyllodulcine)  Kafein içermez . Amache japon  çayı doğal anti-alerjik ve de diş enflamasyonu ,  diş eti hastalıklara karşı koruyucu özelliği bulunmaktadır .  Japon Budizm ile ilgileniyorsanız  messes Kanbutsue festival ve törenlerde bu içeceği bulabilirsiniz …